Okno wydaje się nieodłącznym elementem dzisiejszego budownictwa – jednak nie zawsze tak było. Kiedy powstały pierwsze okna i jak ludzie radzili sobie bez szkła?
Początki okien
Historia okien rozpoczyna się w momencie, kiedy człowiek wybudował pierwszy drewniany budynek. Światło słoneczne swobodnie oświetlało wnętrza pomieszczeń, gdyż początkowo oknem był zwykły otwór w ścianie, zapewniały one również wentylację w budynkach, w których palone były ogniska i paleniska dla ogrzania oraz przygotowywania jedzenia. Później zaczęto wypełniać je zwierzęcą skórą, drewnem lub tkaniną aby dodatkowo chronić się przed zimnem . Wyjątkowo przydatne stały się okiennice, dzięki którym można było otwierać i zamykać okno, zabezpieczały przed warunkami atmosferycznymi i intruzami. U bogatszych osób w domach pojawiały się wypełnienia z płytek marmurowych, były one jednak bardzo drogie. W czasach starożytnego Rzymu w projektach budowli pojawiały się już ozdobne łuki i tarasy, które są charakterystyczne dla tych wieków.
Kolejną funkcją okna, poza dostarczaniem światła, była również ochrona przed niesprzyjającymi warunkami atmosferycznymi. Pełniły pewnego rodzaju funkcję dekoracyjną, wzbogacały bryłę budynku, zwłaszcza w czasach starożytnych, a później w momencie dużego rozwoju architektury. Zaczęto dodawać w nich poprzeczne przegrody, a szyby mocowane były za pomocą ołowiu. Poza swoją ochronną funkcją, okna okazały się piękną ozdobą – kolorowe witraże pojawiły się w X w. i zdominowały budynki o dużej wartości sakralnej. Wykonane misternie, często przedstawiały sceny rodzajowe lub w barwny sposób ozdabiały oświetlony słońcem kościół. Szklane okna preferowano w Europie, w starożytnych Chinach, Korei i Japonii w oknach zakładano papier, czasem pięknie zdobiony. W Anglii dopiero w siedemnastym wieku szklane okno na dobre wpisało się w standard budowlany – nastąpiło to w momencie udoskonalenia techniki pozyskiwania szyb, wcześniej był to przywilej tych bogatszych.
Okna dziś
W dzisiejszych czasach okna drewniane są skutecznie wypychane z rynku przez okna z tworzywa sztucznego. Jest to najtańsza alternatywa, jednak drewniane ramy są odporniejsze, lepiej utrzymują ciepło i są zdecydowanie bardziej estetyczne. Ekonomiczne spojrzenie jednak zmusza nas do znajdowania rozwiązań tańszych i łatwiejszych w utrzymaniu w dobrym stanie i czystości. Są one również łatwiejsze w produkcji, ale przy tym jest to kolejny element z tworzywa sztucznego, który będzie utylizowany przez wiele lat.
Powoli wkraczamy również w erę okien przyszłości – już dzisiaj możemy pozwolić sobie na inteligentne okna energooszczędne. Za parę lat prawdopodobnie uzyskamy okna połączone z panelami słonecznymi aby pozyskiwać czystą energię. Ich spore powierzchnie, w nowoczesnych budynkach często ogromne ilości metrów kwadratowych, pozostają na dzień dzisiejszy słabo użytkowane, a potencjał w nich drzemie spory. Okna mogą być także centrum zarządzania domem, za pomocą aplikacji będziemy mogli zadecydować które ma się otworzyć, a które zamknąć.
Elementy budowy okna
Okna posiadają trzy główne elementy w budowie:
- Ościeżnica – rama osadzona w ścianie budynku
- Skrzydło okienne – część ruchoma, umieszczona na zawiasie, pozwala otwierać i zamykać okno
- Wypełnienie ramy – pojedyncza, podwójna lub czasem nawet potrójna tafla szkła, odpowiednio zabezpieczona przed wypadnięciem, wcześniej błony okienne pozyskane z rybich pęcherzy lub krowich żołądków
Dodatkowym jest parapet – z zewnątrz z reguły metalowy lub z PCW, wewnątrz drewniany, kamienny, z tworzywa sztucznego lub konglomeratu.
Wykonuje się je z materiałów odpornych na działanie warunków atmosferycznych: drewna, PCW, profili metalowych (stalowych lub aluminiowych).
Czytaj także:
